Unikat na Festiwalu! Modlitewnik królowej Francji!

To będzie prawdziwa sensacja III Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci”, który od 23 do 25 września odbędzie się XIX-wiecznej wieży ciśnień w Janowcu Wielkopolskim! Jeden z prywatnych kolekcjonerów zgodził się, byśmy na Festiwalu mogli zaprezentować oryginalny modlitewnik królowej Francji – Marii Karoliny Leszczyńskiej, żony króla Ludwika XV! Co najistotniejsze – w XX i XXI wieku modlitewnik nie był wystawiany publicznie w Polsce i w żadnym innym europejskim kraju!

III Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci”, który w tym roku odbędzie się w województwie kujawsko-pomorskim, w XIX-wiecznej wieży ciśnień w Janowcu Wielkopolskim, zapowiada się jako najlepszych z dotychczasowych Festiwali (w 2019 r. w Czerniejewie i w 2021 r. w Gnieźnie).

– Nie będę ukrywał, że serce się raduje, iż tegoroczna edycja ostatecznie dojdzie do skutku, tym bardziej, że Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci” wpisał się na dobre w krajobraz ogólnopolskich wydarzeń historyczno-kulturalnych, a ponadto jego dwie dotychczasowe edycje (w 2019 i 2021 r.) okazały się wielkim sukcesem. Pokazały także, że jest wielka potrzeba w naszym kraju takiego wydarzenia gromadzącego miłośników historii z różnych stron Polski i Europy – mówi Karol Soberski, pomysłodawca i dyrektor Festiwalu.

Ostateczne szczegóły zostało omówione podczas ubiegłotygodniowego spotkania władz gminy Janowiec Wielkopolski: Leszka Grzeczki, burmistrza Janowca Wielkopolskiego, jego zastępcy Michała Werkowskiego z Karolem Soberskim, prezesem Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”, pomysłodawcą i dyrektorem Festiwalu. W trakcie blisko dwugodzinnego spotkania omówiono m.in. wsparcie finansowo-organizacyjne ze strony Gminy na rzecz Festiwalu, czy też tematy związane z promocją Festiwalu. Uzgodniono wstępnie, kto będzie prowadził Festiwal (ta sprawa zostanie ostatecznie omówiona w lipcu). Nie zabrakło również spraw logistycznych związanych z trzydniowym Festiwalem.

Jak już informowaliśmy, oprócz kilkunastu wyjątkowych prelekcji, będą także wystawy. O jednej wyjątkowej, zatytułowanej „Stanisława Walasiewicz 1911−1980. Fotograficzna opowieść najszybszej kobiety świata” już informowaliśmy.

Dzisiaj możemy oznajmić światu, że uczestników Festiwalu czeka kolejna perła ekspozycyjna! Otóż dzięki prywatnym kontaktom Karola Soberskiego, pomysłodawce i dyrektora Festiwalu, jeden z prywatnych kolekcjonerów zgodził się, by na Festiwalu zaprezentować oryginalny modlitewnik królowej Francji – Marii Karoliny Leszczyńskiej! Co najistotniejsze – w XX i XXI wieku modlitewnik nie był wystawiany publicznie ani w Polsce, ani w żadnym innym europejskim kraju!

O modlitewniku
Modlitewnik ma niewielkie rozmiary: 65 x 115 mm. Na brązowej, skórzanej oprawie widnieje złocony owalny superekslibris: zwieńczone wspólną koroną herby królów Francji (trzy lilie) oraz herb królewski Leszczyńskich: naprzemienne Orzeł Biały i Pogoń, a w tarczy sercowej herb Wieniawa. Oto modlitewnik królowej Francji, Marii Karoliny.

Maria Karolina Zofia Felicja Leszczyńska urodziła się w 1703 roku w Trzebnicy jako córka wojewody poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego i Katarzyny z Opalińskich. Już rok po jej narodzinach jej ojciec został marionetkowym królem Polski z nadania szwedzkiego monarchy Karola XII. Maria Karolina stała się więc królewną, jednak już w 1709 roku Leszczyński traci władzę. Wojenne i polityczne zawirowania zakończyły się w 1714 roku, gdy Leszczyńscy osiedli w Księstwie Dwóch Mostów, a w 1719 roku przenieśli się do Wissemburga, gdzie w 1725 roku zastała ich elektryzująca wiadomość – Maria Karolina została wybrana na żonę francuskiego następcy tronu! Był to efekt dworskich intryg, by wybrać pannę o dobrym pochodzeniu, ale niewielkich wpływach.

W ten sposób przedstawicielka wielkopolskiej szlachty zasiadła na tronie Francji jako żona Ludwika XV. Była najdłużej panującą królową nad Loarą, zmarła w 1768 roku, dając mężowi i Francji dziesięcioro dzieci, trzech jej wnuków zostało królami Francji.

Z okresu jej panowania pochodzi modlitewnik, jeden z wielu zachowanych. Wydany w 1843 roku przeznaczony był na Wielki Tydzień. Nie posiada iluminacji czy grafik.

Losy modlitewnika
Zapewne do czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej znajdował się w zbiorach Wersalu, niewykluczone, że korzystała zeń jej następczyni, sławna Maria Antonina. Dalsze jego losy pozostają nieznane, pewną podpowiedzią są ekslibrisy na wyklejce. Wskazują one na czterech kolejnych właścicieli; pierwszy z nich to francuski lekarz z Rouen Édouard Melite Pelay (1842-1921), założyciel Société des Bibliophiles Rouennais; drugim jest francuski aktor, scenażysta i reżyser Georges Laine (1869-1924). Kolejne wiadomości o nim pochodzą dopiero z 2018 roku, kiedy to polski antykwariusz (kupiwszy go wcześniej we francuskim antykwariacie) odsprzedaje go w ręce prywatne. W ten oto sposób niepozorny modlitewnik należący do królowej Francji trafił do Polski.

Podkreślmy jeszcze raz: modlitewnik nie był dotąd nigdy wystawiany publicznie!

Dlatego już dzisiaj warto zarezerwować sobie wolne w terminie od 23 do 25 września tego roku i przyjechać do Janowca Wielkopolskiego! A to jeszcze nie wszystkie atrakcje, które dyrektor Festiwalu, K. Soberski przygotowuje na III Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci”!